วันหนึ่ง มีชายคนหนึ่งมาพบโสกราตีสและกล่าวกับท่านว่า “ฟังนะโสกราตีส ฉันอยากจะบอกกับท่านว่า เพื่อนของท่านคนหนึ่ง … นั้นเป็นคนที่ ”
“ขอเวลาสักครู่หนึ่ง” โสกราตีสรีบกล่าวตัดบท “คุณได้กรองสิ่งที่คุณจะพูดด้วยกฎสามประการแล้วหรือยัง”
“กฎสามประการคืออะไร” ชายคนนั้นถาม
โสกราตีสตอบว่า “กฎข้อแรก คือ ความจริง คุณได้ตรวจสอบหรือยังว่า สิ่งที่คุณต้องการจะบอกกับฉันเป็นความจริง”
“ฉันเพียงแต่ได้ยินเขาเล่ามาเท่านั้น” ชายคนนั้นกล่าวตอบ
“แล้วกฎข้อที่สองคืออะไร” ชายคนนั้นถาม โสกราตีสตอบเขาว่า “กฎข้อที่สองคือความดี สิ่งที่คุณต้องการจะบอกกับฉันแม้คุณยังไม่ได้ตรวจสอบมัน มันเป็นสิ่งที่ดีใช่ไหม” “ผมว่าในทางตรงกันข้าม มันเป็นสิ่งที่ไม่สู้จะดีนัก” ชายคนนั้นกล่าวตอบ
โสกราตีสถอนใจยาวก่อนที่จะกล่าวต่อไปว่า “อย่างนั้นเรามาดูกฎข้อสามกันเถอะ นั่นคือความจำเป็น สิ่งที่คุณจะบอกกับฉันมันเป็นสิ่งที่จำเป็นไหม”
“พูดตามตรงนะ สิ่งที่ผมจะบอกมันไม่มีความจำเป็นเลย” ชายคนนั้นสารภาพ
โสกราตีสยิ้มพลางกล่าวว่า
“ถ้าสิ่งที่คุณต้องการจะบอกกับฉันมันไม่จริง ไม่ดี และไม่จำเป็น คุณลืมมันเสียเถอะ มันเป็นสิ่งที่ไร้ค่าและไม่มีประโยชน์ใดๆ ที่จะฟังหรือรับรู้”
ข้อคิด
โสกราตีสสอนเราว่า ก่อนที่เราจะพูดถึงคนอื่น เราน่าจะใช้กฎสามประการนี้เช่นกัน คือ สิ่งที่เราจะพูดถึงผู้อื่นมันเป็นความจริงไหม? สิ่งที่เราจะพูดถึงผู้อื่นมันดีไหม? และสิ่งที่เราจะพูดถึงผู้อื่นมันจำเป็นไหม? ถ้ามันจริง ดี และจำเป็น เราก็สามารถพูดถึงผู้อื่นได้ แต่ถ้ามันขาดข้อใดข้อหนึ่ง หรือขาดทั้งสามข้อ ถ้าเราไม่พูดถึงผู้อื่นก็จะดีกว่า
อย่าให้ปากของเจ้าไว และอย่าให้ใจของเจ้าเร็วที่จะพูดสิ่งใดๆ เฉพาะพระพักตร์พระเจ้า เพราะว่าพระเจ้าสถิตในสวรรค์ แต่เจ้าอยู่บนแผ่นดินโลก เหตุฉะนั้นเจ้าจงพูดน้อยคำ
ปัญญาจารย์บทที่ 5 ข้อที่ 2
